Chant de la dernière Internationale

Voici venu le 1er Mai. Nous avons le plaisir de partager avec vous à cette occasion le « Chant de la dernière Internationale » (« Lid fun letstn internatsyonal ») d’Aaron Zeitlin dans la traduction inédite de Batia Baum.

Le grand Y. L. Peretz (1852-1915) fut le premier écrivain yiddish qui, dès 1906, a mis en garde contre un combat social, qui se limiterait aux besoins matériels, en ignorant sa dimension spirituelle. Le poète mystique Aaron Zeitlin (1898-1973) s’inspire de cette même idée pour écrire en 1931 ce poème vibrant, véritable vision messianique qui élève le souffle révolutionnaire de Mai.

Ce poème fera partie du recueil de poésie d’Aaron Zeitlin que les Éditions Bibliothèque Medem publieront fin 2020 dans la traduction de Batia Baum.

Nous remercions chaleureusement Daniel Kahn et Psoy Korolenko de nous avoir permis de partager avec vous leur interprétation bilingue (yiddish-anglais) de ce texte.

Chant de la dernière Internationale / Aaron Zeitlin

Et quand tous auront et travail et satiété,
se lèvera le plus grand poète de l’équité
pour prendre la défense de l’homme blessé,
des sans yeux, sans bras, lépreux, épileptiques.
Alors le capital sera à terre, écrasé,
et mènera les masses contre le travail,
comme aujourd’hui on mène les masses contre le capital.

Et ce sera la dernière Internationale,
l’Internationale de l’homme mutilé,
des malades, des aveugles, des épileptiques,
et des poètes qui ne veulent pas travailler mais chanter,
propager des sons comme des anneaux sphériques
sur des ondes inconnues.

Écoutez ce chant de la dernière Internationale,
l’Internationale de ceux qui ne peuvent pas,
et ceux qui ne veulent pas
être attelés au travail !
Précoce est ce chant — ou peut-être pas.

Un homme viendra à la fin des temps,
un adversaire du labeur,
et soulèvera tous les réfractaires,
ceux dont l’or fin est compté pour scorie —
les non-travailleurs de la terre.

Et ainsi parlera le dernier meneur :
le travail n’est pas une fin,
le travail n’est que le chemin,
le chemin vers le jeu,
le plus libre, le plus haut devant Dieu.

Et il rassemblera des masses immenses,
et des masses immenses crieront :
« Nous voulons le bonheur,
nous voulons le bonheur,
nous voulons le bonheur !
Nous voulons retrouver, à nous, à nous, à nous,
nos yeux, nos mains, nos jambes, nos joies,
à nous le paradis perdu ! »

Et voici, une telle clameur fend les nuées et les mers,
et Dieu lui-même doit descendre
et prendre figure.
Sous un manteau brodé d’âmes et d’étoiles,
Il sort
vers les révolutionnaires,
et ouvre ses granges, ce Booz des mondes —
et tous ses biens
il les distribue à la ronde :
à l’aveugle il donne un œil de feu,
au bègue — une langue aiguisée,
au tuberculeux — des poumons florissants,
à toute femme stérile — son enfant
à tout golem — son Maharal…

Tel est le chant de la plus haute,
de la plus juste, de la dernière
Internationale.

1931

ליד פֿון לעצטן אינטערנאַציאָנאַל / אַהרן צייטלין

און ווען אַלע וועלן האָבן אי די אַרבעט, אי די זעט,
וועט קומען דער גערעכטיקייטס גרעסטער פּאָעט
און וועט זיך אָננעמען די קריוודע פֿון דעם מענטש דעם קאַליקע,
פֿון אָנאויגיקע, אָנהענטיקע, קרעציקע, פֿאַליקע.
קאַפּיטאַל וועט דאַן ליגן געהרגעט –
וועט ער פֿירן מחנות קעגן אַרבעט,
ווי איצט פֿירט מען מחנות קעגן קאַפּיטאַל.

און זײַן וועט דאָס דער לעצטער אינטערנאַציאָנאַל,
אינטערנאַציאָנאַל פֿון מענטש דעם קאַליקע,
פֿון קראַנקע, בלינדע, פֿאַליקע,
און פֿון דיכטער, וואָס ווילן ניט אַרבעטן, נאָר זינגען,
פֿאַנאַנדערשיקן קלאַנגען ווי ספֿירהדיקע רינגען
איבער אומבאַקאַנטע וואַסערן.

פֿאַרנעמט דאָס ליד פֿון לעצטן אינטערנאַציאָנאַל,
אינטערנאַציאָנאַל פֿון די, וואָס קענען נישט,
און די, וואָס ווילן נישט,
אין אַרבעט זײַן געשפּאַנט !
פֿריצײַטיק איז דאָס ליד – און אפֿשר נישט.

אַ מענטש וועט קומען צום סוף פֿון די טעג,
אַ שׂונא פֿון דער מי,
און אויפֿבונטעווען וועט ער אַלע די,
וואָס זייער גאָלד ווערט פֿאַררעכנט פֿאַר שמעלץ –
די נישט־אַרבעטער דער וועלטס.

און אַזוי וועט זאָגן דער פֿירער דער לעצטער :
אַרבעט איז ניט ציל,
אַרבעט איז נאָר וועג צו שפּיל,
פֿרײַער, העכסטער שפּיל פֿאַר גאָט.

און מחנות ריזיקע וועט ער זאַמלען
און מחנות ריזיקע וועלן שרײַען :
„מיר ווילן גליק,
מיר ווילן גליק,
מיר ווילן גליק !
אַהער צוריק, אַהער צוריק, אַהער צוריק
אויגן, הענט, פֿיס, פֿריידן,
פֿאַרלוירענעם גן־עדן !“

און וואָלקנס און ימען שפּאַלט דער גוואַלד,
און גאָט אַליין מוז נידערן
און אָננעמען געשטאַלט.
אין אַ לבֿוש, געהאָפֿטן פֿון נשמות און פֿון שטערן,
קומט ער אַרויס
צו די רעוואָלוציאָנערן,
און ער עפֿנט, דער בועז פֿון וועלטן, זײַן שײַער –
און אַלע זײַנע גיטער
צעגיט ער :
דעם בלינדן – אַן אויג פֿון פֿײַער,
דעם שטאַמלער – די שאַרפֿסטע פֿון צונגען,
דעם שווינדזיכטיקן – בליִענדיקע לונגען,
איטלעכער עקרה – איר קינד,
איטלעכן גולם – זײַן מהר״ל…

אָט דאָס איז ס’ליד פֿון העכסטן,
לעצטן און גערעכטסטן
אינטערנאַציאָנאַל.

Laisser un commentaire

Votre adresse e-mail ne sera pas publiée. Les champs obligatoires sont indiqués avec *